Jąkanie charakteryzowane jest jako zaburzenie płynności mowy. Zaburzenie może przyjmować zróżnicowany charakter, utrudniając tym samym komunikację z innymi osobami. Co ciekawe, jednymi z najczęściej występujących konsekwencji u osób z jąkaniem są zaburzenia emocjonalno-społeczne.
Jąkanie, jako zaburzenie mowy
Opracowanych zostało bardzo wiele definicji jąkania. Profesor Tarkowski wskazał, że jąkanie spowodowane jest przez brak synchronizacji na trzech poziomach wypowiedzi. Wśród nich znajdują się poziomy tj.: semantyczny, syntaktycznej, płynności fizjologicznej. W przypadku poważniejszego jąkania mogą również wystąpić inne reakcje towarzyszące, np. fizjologiczne, psychiczne, społeczne. Specjaliści wskazują również, że sama świadomość o jąkaniu jest dla pacjenta obciążająca. W odróżnieniu od niepłynności mowy, która mieści się w normie, jąkanie objawia się poprzez:
- stosunkowo częstsze występowanie niepłynności w mowie,
- ciężkość niepłynności, czyli dodatkowe objawy: napięcia mięśni, tiki, lęk przed mówieniem,
- występowanie określonych okoliczności – jąkanie występuje w określonych sytuacjach czy obecności jakiejś osoby,
- chęć maskowania trudności poprzez unikanie wypowiedzi w określonych sytuacjach.
Rola logopedy w terapii jąkania u dorosłych
Diagnoza jąkania, zarówno w przypadku osoby dorosłej jak i dziecka, opiera się na przeprowadzeniu oceny płynności mowy, zbadaniu symptomów towarzyszących i wykonaniu wywiadu. Dodatkowo może wystąpić konieczność wykonania innych specjalistycznych badań. Niekiedy zdarza się, że podczas diagnozowania, źródło problemów będzie pozostawało niezauważone. Stąd coraz popularniejsza staje się wielowymiarowa diagnoza, aby dostrzec czy jąkanie jest spowodowane przez negatywne emocje, zakłócenia mowy lub też negatywne postawy w komunikacji. Logopeda dla dorosłych (Kraków) zajmuje się kompleksową diagnostyką zaburzeń mowy oraz wdrażaniem właściwej formy terapii.
Techniki logopedyczne zwalczające jąkanie
Jedną z najpopularniejszych metod zwalczania jąkania jest trening wolniejszej wymowy, przedłużania głosek, sylab. Osoby jąkające są motywowane do wypowiadania słów w tempie metronomu czy synchronizowania mowy za pomocą echokolektora. Ogromne postępy przynosi uczestnictwo w grupach wsparcia, które umożliwiają dostrzec, że jąkający nie jest jedyną osobą zmagającą się z tym problemem. Terapia osób dorosłych w przypadku jąkania przynosi miarodajne rezultaty, które znacznie ułatwiają codzienną komunikację, jak i poprawiają znacząco dotychczasowy komfort pacjenta.